Yanık Rehabilitasyonu

Kısa ve anlamlı bir tanım yapmak gerekirse yanık; deri ve deri altı dokularda termal, kimyasal, elektiriksel ve radyoaktif hasar sonucu oluşur. Yanığın boyutu ve hasta yaşı hayatta kalmada belirleyicidir. Çocuklarla çalışan sağlık personelleri bilir ki yaralanmadan kaçınma ihmalleri az olduğundan çocuklar bu durumdan daha fazla etkilenir. Yaşlılarda ise deri kalınlığı ve hareket kabiliyeti az olduğundan etkilenme fazladır. Yanık Sınıflandırılması dört şekilde incelenir; etkene göre, derinliğe göre, yanık alanına göre, Amerikan Yanık Derneği’ne göre. Etkene göre incelediğimizde termal yanık, kimyasal yanık, elektiriksel yanık, radyasyon ve inhalasyon olarak alt başlıklara ayrılır. Termal yanık sahada en çok karşımıza çıkan yanık çeşididir. Bu yanıkların derinliği sıcak ve soğuk etkene maruz kalma süresi ile ilişkilidir. Kimyasal yanık ise asit ve alkali madderlerle temas sonucu oluşur. Alkali madde yanıkları daha çok derine doğru ilerler. Temasın sık sebepleri; iş kazaları, saldırılar ve temizlik maddelerinin uygunsuz kullanımıdır. Kimyasal madde yanıklarının önemli özelliklerinden birisi, sadece lokal etki değil, etkenin akciğer ya da deri oluyla absorbsiyonu sonucu aynı zamanda sistemik etkiler meydana getirmeleridir. Elektirik yanıkları (eniştemi bu nedenden ötürü kaybettiğim için benim için önem arz etmektedir) Elektirik akımının vücuda girdiği ve çıktığı yerde yanık meydana gelir ve derinliği bu yüzden tahmin edilemez. Radyasyon yanıkları ise güneş yanıkları gibi düşünülebilir. Fakat sistemik etkileri bakımından elektirik yanıklarına benzer yani ne kadar bölge etkilendi bilemeyiz. İnhalasyon yanıkları direkt termal yaralanma alevlerinin, sıcak gazların veya buharın inhalasyonu ile meydana gelir. Bu durum larinks, farinks ve trakeanın ödemine yol açarak üst hava yoluna majör tehdit teşkil eder. Derinliğine göre 4. Derece yanık şekli vardır. Akademik bilgiye sahip arkadaşlar bilirler ki 4.derece yanıklar ampütasyona kadar gider. Yaşama şansı yüzdesi 100-(yaş+TYYA%) kabaca hesaplanır. Yanık alanına göre 9’lar kuralıyla toplam yanık yüzey alanı bulunur.

Bu durumda fizyoterapistler ne yapar ?

Akut dönemde ilk 48-72 saat yara iyileşmesini önlemek için pozisyonlamalarını yaptırır ve aynı zamanda kas iskelet sistemine yönelik komplikasyonları önler. Pozisyonlama yapılırken kontraktür gelişmesine dikkat edilmelidir çünkü hastalar ağrı nedeniyle en rahat ettikleri fleksiyon pozisyonunu seçer. Tüm vücut bölgeleri için pasif, aktif-asistif veya aktif egzerizler yaptırılır.